Türkiye, coğrafi güzellikler yönünden zengin bir ülke. Her bölgenin ve hatta her şehrin kendine özel güzellikleri var. Hepsi de bizler tarafından keşfedilmeyi bekliyor. “Ben ülkemizin tüm güzelliklerini gezdim gördüm, daha az kişi tarafından keşfedilmiş noktalar arıyorum” diyorsan Türkiye’nin en yüksek dağlarına tırmanmaya başlayabilirsin. Tırmanmak gözüne zor geliyorsa sen en iyisi okumayla başla.
Dağlar bulundukları yere göre yükseltisi fazla olan alanlardır. Türkiye'deki dağlar doğu ve batı doğrultusunda uzanır. Bu dağların yükseltileri kuzey ve güney yönündekilerde birbirlerine yakınken Doğu Anadolu Bölgesi'ne doğru yükseltileri daha da artar. Türkiye'deki dağların oluşumu oldukça farklılık gösterir.
Türkiye Alp-Himalaya Orojenez kuşağında yer alan dağlık bir ülkedir. Ortalama yükseltisi 1132 metredir. 1500 metrenin üzerindeki dağlık alanlar geniş alan kaplar. Türkiye yüz ölçümünün yaklaşık yarısını dağlar oluşturur. Dağlar ülke topoğrafyasının engebeli olmasının temel nedenidir.
İşte Türkiye’nin en yüksek dağları;
Iğdır ve Ağrı sınırları içerisinde yer alan ve 5137 metre yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı, aynı zamanda Avrupa'nın en yüksek doruğu. Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesine yakın. Küçük Ağrı ve Büyük Ağrı adlı iki dağdan oluşur ve Nuh'un gemisinin indiği yer olarak efsanevi bir öneme sahiptir. Bu dağ; Ararat, Kuh-i Nuh, Gli Dağ ve Cebel ül Haris gibi isimlerle de anılır.
Buzulları ve çayırları ile ilgi çeken Ağrı Dağı'nın zirvesi yıl boyunca buzullarla kaplı. Temmuz, ağustos ve eylül aylarında tırmanış için daha uygun, kışın tırmanış zorlu. İlk tırmanış, 1829'da Profesör Frederik Von Parat tarafından gerçekleştirilmiş. 1970'te ise Doktor Bozkurt Ergör ilk Türk tırmanışçı olarak kayda geçmiş.
Yükseklik: 5137 metre
Türkiye’nin en yüksek dağı listesinde 2. sırada Cilo Dağı var. Güneydoğu Toroslar’ın en doğudaki uzantısı olan Cilo Dağı ülkemiz sınırlarındaki en büyük dağlardan. Hakkari ilinin sınırları içerisinde konumlanıyor. 4135 metredeki Uludoruk, 4060 metredeki Suppa Durek, 3850 metredeki Maunseli Sivrisi, 3700 metredeki Köşedireği Dağı, 3650 metredeki Gelyona Tepesi ve 3500 metredeki Kisara Dağı, Cilo Dağı’nın en önemli zirveleri arasında.
Dört mevsim boyunca karların hiç erimediği ve eşsiz doğal güzellikleri olan buzulların oluştuğu dağ, 2020 yılında milli park ilan edildi. Bu nedenle de yerli yabancı birçok turist, bu milli parkı görmeye Hakkari’ye geliyor. Aynı zamanda dünyadaki nadir çiçeklerden biri olarak bilinen ters lale, Cilo Dağı’nda yetişiyor. Asuriler bu çevrede yaşarken, bu çiçeği ağlayan lale olarak adlandırıp kutsal kabul ettikleri için koruma altında olan çiçeği görmek de oldukça keyifli oluyor.
Hem Türkiye’den hem de dünyadan birçok dağcının tırmanış hayallerini süsleyen Cilo Dağı’na tırmanmak oldukça zorlu çünkü çığ düşme tehlikesi yaşanabiliyor. Dağın en yüksek zirvesi olan Uludoruk’a ilk tırmanış, 1931 yılında Ludwig Sperlich ve Ludwig Krenek tarafından düzenlenmiş. İkinci tırmanış ise 8 Eylül – 8 Ekim 1937 tarihleri arasında Berlin Üniversitesi doçentlerinden biri olan Hans Bobek’in başkanlık ettiği 5 kişilik ekip tarafından gerçekleşmiş.
Yükseklik: 4135 metre
Süphan Dağı Türkiye'nin 3. en yüksek dağı ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Van Gölü'nün kuzeyinde bulunuyor. Bitlis'in Adilcevaz ilçesine bağlı ve yakınında Patnos, Malazgirt ve Ahlat ilçeleri yer alıyor. Eski bir volkan olan Süphan Dağı'nın en son MÖ 8000'lerde aktif olduğu düşünülüyor. Zirvesinde, dağcıları büyüleyen güzel bir krater gölü bulunuyor ve Van Gölü manzarası etkileyici.
4058 metre yüksekliğe ve zirvesindeki buzul göllere sahip olan Süphan Dağı, doğaseverlerin uğrak noktalarından biri. Buzullarla kaplı zirveye tırmanmak için en iyi zaman haziran sonundan eylül ortasına kadar olan dönem. Tırmananlar, zirveden güneşin doğuşunu ve batışını izlemenin harika olduğunu belirtiyor, bu yüzden zirvede gecelemeyi düşünebilirsiniz.
Yükseklik: 4058 metre
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Rize’nin 60 kilometre güneydoğusunda konumlanan Kaçkar Dağları’nın en yüksek zirvesi, Kaçkar Dağı. Türkiye’nin 4. en büyük ve yüksek dağı. Bu dağın büyük bir kısmı Rize sınırlarında yer alsa da zirve noktası Artvin sınırlarında bulunuyor. Bir iddiaya göre, dağın adı Ermenice’de haçlı taş anlamına gelen Haçkar kelimesinden türemiş. Diğer bir iddiaya göre ise Kıpçak Türkçesi’nde koç anlamına gelen Koçkar kelimesi halk arasında Kaçkar olarak söylenmeye başlanmış.
Karadeniz kıyılarına paralel uzandığı için Kaçkar Dağı’nın kuzeyi, Karadeniz Bölgesi’nin meşhur yemyeşil görüntüsünü tek başına oluşturabilecek kadar ağaca ve yeşilliğe ev sahipliği yapıyor. Ayrıca masmavi göller ve dereler de dağın kuzeyinde bulunuyor. Dağın güneyi ise akarsuların ve buzulların aşındırması nedeniyle granit, siyanit, granodiorit ve andezit gibi taşların oluşturduğu bir yapıya sahip.
Rize ve Artvin arasında yer alan, yıl boyunca görülebilen buzulları, gölleri ve dereleriyle Kaçkar Dağları, yayla ve dağ turizmi için de ziyaretçileri ağırlıyor. Kaçkar Dağı’na tırmanmak yaz aylarında daha kolay çünkü kış aylarında yağan yoğun kar vadileri, yaylaları ve evleri kaplar ve buzullar çok eğimli olduğu için çığ riski oldukça yüksektir. Dağa tırmanmak için genel olarak güney rota tercih ediliyor. Kuzey rotası, tırmanmak için deneyim isteyen bir zorlukta. Kuzeyden zirveye tırmanıldığında dönüş yolunda Ayder Yaylası’nın kaplıcaları ziyaret edilebilir.
Yükseklik: 3937 metre
“Uzaklaştıkça yakınlaşan, yakınlaştıkça uzaklaşan dağ” olarak betimlenen Erciyes Dağı, Türkiye’de kayak turizmi denilince ilk akla gelen dağlardan biri. Erciyes Dağı, Türkiye’nin en yüksek ve en büyük dağları arasında 5. sırada. İç Anadolu Bölgesi’nde, Kayseri’nin 25 kilometre güneybatısında konumlanan dağ, Kayseri’nin olduğu kadar Nevşehir ve Kapadokya’nın da simgesi. Zirvesi her daim karlı ve dumanlı olduğu için turistlerin ilgisini çekiyor. Günümüzde sönmüş bir yanardağ olan Erciyes Dağı’nın püskürttüğü lavlar sonucu peri bacaları oluşmuş. Uzun bir dönem boyunca aktif bir yanardağ olan Erciyes’in en son 2000 yıl öncesinde lav püskürttüğü düşünülüyor.
Erciyes’in zirvesine tırmanmak için en uygun zaman Mayıs – Ekim ayları arası. Zirveye ulaşmak için en çok tercih edilen tırmanış yolu, dağın doğu yüzünde 2100 metre yükseklikteki Tekir Yaylası. Bu yaylada kayak merkezi bulunduğu için tırmanış esnasında Erciyes kayak otelleri işleri kolaylaştırıyor. Dağın zirvesine ilk tırmanış, 29 Temmuz 1837’de İngiliz dağcı W.J. Hamilton tarafından gerçekleştirilmiş. Erciyes’in zirvesine ulaşan ilk Türk ise 1924 yılındaki tırmanışıyla Miralay Cemil Cahit Bey olmuş.
Yükseklik: 3916 metre
Türkiye’nin en yüksek ve en büyük dağı Ağrı Dağı’nı anlatırken iki ayrı dağdan oluştuğundan ve bu dağlara, Büyük Ağrı ve Küçük Ağrı adları verildiğinden bahsetmiştik. Her ne kadar adı Küçükağrı Dağı olsa da bu dağ Türkiye’nin 6. en yüksek dağı. Araplar tarafından Cebel’ül-huveyris olarak adlandırılan Küçükağrı’nın doruk noktası, İnönü zirvesi olarak bilinir. 2700 metre yükseklikte ise Küçük Ağrı ve Büyük Ağrı’yı birbirine bağlayan Serdar Bulak Geçidi bulunuyor.
Sönmüş bir yanardağ olan dağın eğimi tepeye doğru artar ve konik bir görüntü oluşturur. Yılın her mevsimi karlarla kaplı olduğu için tırmanış oldukça zorlaşıyor. Zirve tırmanışı kuzeybatı rotasından gerçekleşiyor. Birçok dağcı Ağrı Dağı’na tırmanmadan önce Küçük Ağrı’ya tırmanarak deneyim kazanıyor.
Yükseklik: 3896 metre
7. KIZILKAYA DAĞI / NİĞDE
Niğde, Kayseri ve Adana il sınırlarına yayılmış olan Aladağlar milli parkının ve aynı zamanda Toros Dağları’nın da en yüksek zirvesi. Ancak geçmişte Demirkazık Dağı’nın Toros Dağları’nın en yükseği olduğu düşünülüyordu. 2008 yılında yapılan hassas ölçümler sonucunda Kızılkaya’nın Demirkazık’tan 11 metre daha yüksek olduğu keşfedilmiş.
Kızılkaya Dağı’na yapılan ilk tırmanış, 1927 yılında Doktor Georg Künne, Doktor Wilhelm Martin ve eşi Marianne Martin’den oluşan Alman ekip tarafından gerçekleştirilmiş. Dağa tırmanmak için Adana’nın Aladağ ilçesi, Niğde’nin Çamardı ilçesi ya da Kayseri’nin Yahyalı ilçesi tercih ediliyor. Bu üç rota arasından en popüler olanı Çamardı ilçesine giderek ulaşılan rota. İlçede bulunan Çukurbağ Köyü’nün Martı Deresi Mahallesi’ni geçtikten sonra ulaşılan Emli Vadisi, tırmanışın başladığı nokta. Popüler bir rota olduğu için birçok dağcıyı bu rotada görebilirsiniz.
Yükseklik: 3767 metre
Geçmişte Toros Dağları’nın en yüksek zirvesi olarak bilinen Demirkazık Dağı listemizin 8. sırasında yer alıyor. Yapılan araştırmalar sonucu Torosların en yüksek zirvesi unvanını Kızılkaya’ya kaptıran Demirkazık Dağı, Niğde’nin 40 kilometre güneydoğusunda konumlanıyor.
Kızılkaya Dağı’na 1927 yılında tırmanan Doktor Georg Künne, Doktor Wilhelm Martin ve eşi Marianne Martin’dden oluşan ekip, aynı yıl Demirkazık Dağı’na da tırmanmış ve böylece bu dağa tırmanan ilk ekip olmuş. Bu ekibe tırmanış esnasında Demirkazık Köyü’nde yaşayan Veli Çavuş adlı bir gencin rehberlik ettiği biliniyor. Ekibe tırmanışın zirvesine kadar eşlik ettiği için Demirkazık Dağı’na tırmanan ilk Türk olmuş. İlk kış tırmanışı ise 1969 yılında Ağrı Dağı’na da tırmanan Doktor Bozkurt Ergör tarafından gerçekleştirilmiş.
Yükseklik: 3756 metre
Sematepe
Demirkazık Dağı’nın tam karşısında bulunan Sematepe, Akkale Dağı adıyla da bilinir. Dağı tırmanmak için en iyi zaman bahar aylarının sonu çünkü yüksekliği nedeniyle yılın büyük çoğunluğu karla kaplı.
Yükseklik: 3625 metre
Aladağlar’ın bir parçası olan Çağalın Başı’nın deniz seviyesinden yüksekliği 3612 metre. Yılın her mevsimi kar tabakasının olduğu zirve, birçok dağcının daha yüksek dağlara tırmanmadan önce deneme tırmanışı yapmayı tercih ettiği zirvelerden.
Yükseklik: 3612 metre
Van’ın Gevaş ilçesindeki Artos Dağı, Çadır Dağı adıyla da biliniyor. Güneydoğu Toros Dağları’nın devamı. Akdamar Adası’nın tam karşısında oluşu sayesinde harika manzaraların fotoğrafları çekilebilir. Van Gölü yakın bir konumda olduğu için dağın kuzey ve güney yönlerine hâkim olan iklimler birbirinden farklı. Sert ve soğuk rüzgarlardan bulunduğu havzayı koruyan dağ, rüzgâr enerjisi üretimi için de elverişli.
Kükürt yataklarına ev sahipliği yapan dağ, aynı zamanda birçok farklı hayvan türünün de yaşaması için uygun topraklara sahip. Geçmişte yaşanan fazla avlanma yüzünden hayvan varlığı büyük ölçüde azalmış olsa da ayı, tavşan, keklik ve kurt gibi türler hala Artos Dağı’nda yaşıyor. Bu hayvanların yanında 200 çeşit kelebek de bu dağda bulunuyor. Farklı kelebek türlerinin yaşaması dağı dünyanın en önemli yerlerinden biri konumuna getiriyor ve her yıl dağcılarla birlikte botanikçiler ve doğa tutkunları da dağa akın ediyor.
Artos Dağı’nın tüm özelliklerinin üstüne bir de 1800 metrelik irtifası eklenince kayak sporu için de uygun hale geliyor. Yani Artos Dağı’nın güzellikleri saymakla bitmiyor, en iyisi Van uçak bileti alıp yerinde görmek.
Yükseklik: 3550 metre
Munzur Dağları, Mercan Dağları olarak da biliniyor. Tunceli ve Erzincan illeri arasında yer alan bu dağlar, Toros Dağları'nın bir uzantısı ve en yüksek zirvesi Akbaba Tepesi (3463 metre). Munzur Dağları, 5 milyon yıl öncesinden var olduğu düşünülen kalker kayalardan oluşur ve engebeli bir yüzeye sahiptir.
Bu dağların içinde buzul gölleri, dereler, yaylalar, farklı çeşit bitkiler, çiçekler ve meşe ormanları bulunur. Dağların bulunduğu 42.000 hektarlık alan, Munzur Vadisi Milli Parkı olarak adlandırılmıştır. Dağa en uygun tırmanış zamanı 15 Haziran ile 30 Ağustos arası.
Yükseklik: 3549 metre
Ergan Dağı
Erzincan'ın güneyindeki Munzur Sıradağları'nın eteklerinde bulunan, 2970 m yüksekliğindeki Ergan Dağı...
Keşiş Dağı
Esence Dağı (Keşiş Dağı), Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Erzincan Ovası'nın kuzeydoğusundaki dağ. Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan dağın en yüksek yeri 3537 metre...
Van’ın Çaldıran ilçesi sınırlarında konumlanan Tendürek Dağı, Büyük Tendürek ve Küçük Tendürek adlı ikiz zirvelerden oluşuyor. Koni görünümüne sahip olan zirveler, fazla sayıda krateri bulunduran volkanik özelliklere sahip.
Bazı kaynaklara göre, Tendürek Dağı’nda en son 1855 yılında bir volkanik püskürme gerçekleşmiş. Küçük Tendürek’in zirve noktasında 400 metre çaplı bir krater gölü bulunuyor. Gölün kenarlarındaki çukurlardan 50 derece sıcaklıkta buharlar çıkmaya devam ediyor. Sıcak su buharlarının çıkışı, dağın volkanik faaliyetlerinin henüz sonlanmadığının birer göstergesi. Bu nedenle de Tendürek Dağı, aktif volkan sınıfında kabul ediliyor.
Yükseklik: Büyük Tendürek 3533 metre ve Küçük Tendürek 3291 metre
Bolkar Dağları, Orta Toros Dağları'nın en yüksek kısmıdır ve Konya, Niğde ve Mersin illerine yayılır. En yüksek zirve olan Medetsiz Dağı, Çamlıyayla sınırlarında yer alıyor. Dağ tektonik özelliklere sahip, Akdeniz ve karasal iklimlerin geçiş noktası.
Güney kesim Akdeniz iklimine mahsustur ve güney yüzünde kızılçam, karaçam, sedir gibi bitki örtüsü bulunur. Kuzey kısım ise karasal iklim nedeniyle bozkırla kaplıdır. Mayıs, haziran ve temmuz ayları tırmanış için en uygun dönem. Maden Köyü'nden geçerek kuzey yamacındaki rotadan zirveye ulaşmak mümkün. Güney yamacı ise keskin ve daha dik ve Çamlıyayla ilçesindeki Olukkayağı Köyü'nden başlıyor.
Yükseklik: 3524 metre
Bolkar Dağları’nın Medetsiz Zirvesi’nden sonraki en yüksek doruğu olan Aydos Dağı, Konya’nın Halkapınar ilçesinde konumlanıyor. Bu zirveden Erciyes, Medetsiz, Hasan Dağı ve Aladağlar görülebiliyor.
Şiddetli rüzgarlar alan Aydos Dağı’na Ereğli ilçesinden de ulaşılabiliyor. Dağın zirvesine tırmanışa iki ayrı başlangıç noktasından başlanabiliyor ama bu noktaların ikisi de aynı yola bağlanıyor. Bu dağa teknik bir tırmanış yapmak pek mümkün değil çünkü kaya duvarları çok dik değil. Bu nedenle deneme tırmanışları yapmak isteyen dağcılar tarafından tercih ediliyor.
Yükseklik: 3430 metre
Karçal Dağları veya Karaçal Dağı, Türkiye'nin kuzeydoğu ucunda, Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesidir. Karçal, Gürcüce "Karçhali"den değişime uğramıştır ve Karçhali "çıplak dağ", "kayalık dağ" anlamına gelir. Karçal Dağları, Borçka ile Şavşat ilçelerini birbirinden ayırır. Bu dağlar, Çoruh ve Berta vadileri ile Gürcistan sınırına kadar uzanır.
Yükseklik: 3428 metre
15. HALDİZEN DAĞLARI / TRABZON
Haldizen Dağları Doğu Karadeniz'de Kaçkar Dağları'nın ardından en yüksek dağ silsilesini oluşturuyor. Dağın 3000 metreden yüksek 10 kadar zirvesi var. Başlıca zirveleri Demirkapı, Akdağ, Ziyaret Tepe, Karakaya, Kayışkıran Tepesi. Trabzon sınırları içerisinde, Uzungöl Tabiat Parkı’nın 15 km güneyinde doğu-batı yönünde 10 km’ye varan genişliği ile aynı zamanda Trabzon – Rize, Trabzon – Bayburt sınırını oluşturuyor.
Yükseklik: 3376 metre
Hasan Dağı, Aksaray ve Niğde illerinin sınırları içinde bulunan bir yanardağ. Büyük Hasan Dağı ve Küçük Hasan Dağı adlı iki kraterden oluşur. Aksaray'da yer alan ve 3268 metre yüksekliğe sahip olan Hasan Dağı, dağcılık ve yamaç paraşütü gibi sporların yanında, kış sporları için de imkan sağlıyor. Tırmanışa başlamak için Helvadere Kasabası'na gitmek gerekir ve en güvenli parkur olan dağ evi yönünden çıkılır.
Bu parkur boyunca Erciyes Dağı, Ekecik Dağları ve Tuz Gölü görülebilir. Aralık ve Nisan aylarında dağda kayak yapılabilir ve yamaç paraşütü için de elverişli olduğundan bu aktiviteyi sevenler için uygun bir yer. Dağın eteklerinde Nora Antik Kenti bulunur ve dağın kuzeyindeki Helvadere Göleti de dinlenip piknik yapabileceğiniz bir yer. Doğa yürüyüşü sevenler için de meşe ormanları ve çiçekleri ile güzel bir rota.
Yükseklik: 3268 metre
Deniz seviyesinden 3197 metre yükseklikte olan Kısır Dağı, Ardahan’ın Çıldır ilçesinde bulunuyor. Şehir merkezine 30 kilometre uzak olan dağ, Akbaba Havzası üzerinde geniş bir temele sahip. Basık ve yayvan görünümdeki dağ, doğuda Akbaba Dağı ile komşu. İki dağ arasında ise Çıldır Gölü yer alıyor. Aynı zamanda Kısır Dağı’nın etekleri su kaynakları ve dereler yönünden zengin.
Yükseklik: 3197 metre
Ülkemizde kayak turizmi denilince akla ilk gelen dağlardan biri olan Palandöken Dağı, deniz seviyesinden 3125 metre yüksekliğiyle Erzurum’da konumlanıyor. Erzurum şehrinin genel rakımı 1950 metreyi bulduğu için Palandöken Dağı, ülkemizde 3000 metreyi geçen diğer dağlar kadar büyük gözükmüyor. Tırmanış açısından zorluk seviyesi yüksek olmasa da kışın sert geçmesi dik parkurları tehlikeli hale getirebilir. Palandöken’e en rahat kayak merkezinden geçen rotadan tırmanılıyor.
Palandöken’in kuzey yamacının kış aylarında aldığı kar miktarı ve kar kalitesiyle kayak için çok elverişli. Bu avantajı da Türkiye’nin en uzun kayak pistine sahip olmasıyla değerlendiriyor. Kayak merkezinin ünü sayesinde 2011 Dünya Üniversiteler Arası Kış Olimpiyatları için Palandöken tercih edilmişti.
O kadar önemli bir kayak merkezi ki burada kayak yapmayı deneyimlemek için her yıl binlerce turist Erzurum uçak bileti alıyor. Özellikle de şehir merkezine sadece 10 kilometre uzaklıkta olduğu için hem yerli hem de yabancı turistler kolayca ulaşabiliyor. Bu talebi karşılayabilmek için dağın 2100 metrelik yüksekliğinden başlayan Palandöken otelleri, geniş seçenekler sunuyor. Eğer daha yüksek bir rakımda konaklamak isterseniz 2450 metre yükseklikte de oteller bulunuyor. Dağın zirvesine Büyükejder Tepesi deniyor ve telesiyej kullanılarak çıkılıyor. Bu tepede özel bir işletmenin kafesi bulunuyor. Kayak için gittiğinizde mutlaka bu tepedeki kafede oturmanızı öneririz.
Yükseklik: 3176 metre
Mescit Dağı, Erzurum’un Uzundere ilçesinin sınırlarında bulunur. Doğusunda Tortum Vadisi, güneybatısında Baş Çayı, kuzeybatısında Çermeli Dere ve kuzeyinden Çoruh Nehri’nin döküldüğü Mescit Dağı üzerinde sirk gölleri de bulunuyor.
Yükseklik: 3239 metre
19. ALLAHÜEKBER DAĞLARI / KARS
Allahuekber Dağları, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum-Kars Bölümü'nde, Erzurum, Kars, Ardahan illerinin sınırlarında uzanan tektonik yapılı dağ sırası. Alan Sarıkamış Harekâtı hatırasına 2004 yılında Sarıkamış-Allahuekber Dağları Millî Parkı ilan edilmiştir. Park alanının birinci kaynak değeri Alpin çayırlar kuşağında yayılış gösteren saf sarıçam ormanlarıdır.
Yükseklik: 3134 metre
20. NURHAK DAĞI / KAHRAMANMARAŞ
Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinin doğusunda konumlanan Nurhak Dağı eteklerine kurulmuş olan ilçeye Nurhak adı verilmesine yol açan olayın, dağın gece karanlıkta parlaması olduğu düşünülür. Geceleri parladığını düşünen halk dağa Nur Dağı olarak da isim veriyor.
Nurhak Dağı’nın zirvesi, yılın 12 ayı boyunca karla ve buz kütleleriyle kaplı. Karasal iklim özelliklerinin yaşandığı dağ üzerinde bozkırlar ve meşe ağırlıklı ormanlar görülüyor.
Yükseklik: 3090 metre
21. BERİT DAĞI / KAHRAMANMARAŞ
Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinin 30 kilometre uzağında konumlanan Berit Dağı paleozoik yaşlı katmanlardan oluşan yapısıyla Toros kıvrımlarının bir parçası. Dağın kuzeyinde doruğa yakın bölgelerde buz yalakları bulunuyor. Dağın etekleri kızılçam ormanlarından oluşuyor. Üzerinde ise bir krater gölü var ve bu gölden kükürtlü gaz çıkışı oluyor.
Yükseklik: 3054 metre
Kösedağ, Sivas’ın Zara ilçesinde konumlanıyor. Karasal iklim nedeniyle Kösedağ, bozkırlarla kaplı. Ancak dağın topraklarında sarıçam, karaçam ve meşe ağaçları da var. Karapınar Deresi de Kösedağ topraklarından akıyor. Kösedağ, tarihimizde de önemi olan bir dağ aslında. 1243 yılında yapılan Kösedağ Savaşı, tam da burada olmuş. Bu nedenle bu dağ, birçok askerimizin hayatını kaybettiği bir yer.
Kuzey Anadolu sıradağlarının güneye açılan en önemli kollarından biri olan Köse Dağları, gerek yükselti, gerek uzunluk, gerek kapladıkları alan açısından Sivas’ın en önemli dağlarıdır. Yıldızeli’nde 2537 m yükseltili Yıldız Dağı ile başlamaktadır. Doğuya doğru Asmalı Dağı (2406), Tekeli Dağı (2621 m), Köse Dağı (3050 m) ve Kızıldağ (3015 m) ile süren bu dağlara kimi kaynaklarda Kızılırmak Yayı Dağları, kimilerinde de Yeşilırmak Yayı Dağları denir. Bu yüksek sıra Doğu Anadolu Dağlarıyla birleşmektedir. Kuzeyde Kelkit Vadisine doğru yükseltisi hızla azalan Köse Dağları’nın büyük bölümü Karadeniz Bölgesi’nde kalmaktadır. Bu nedenle, Karadeniz ikliminin etkileri güçlüdür. Köse Dağları’nın kuzey yamaçları yer yer iğne yapraklı ağaçlarla, geniş yapraklılardan meşe ve menengiç ağaçlarından oluşan ormanlarla kaplıdır.
Yükseklik: 3050 metre
Nemrut Dağı ya da Nemrut Stratovolkanı, Bitlis'in Ahlat, Güroymak ve Tatvan ilçeleri sınırları içerisinde, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan yüksek dağlardan biridir. Dağın büyük bölümü Ahlat ilçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Van Gölü'nün batısına düşer. Yükseltisi 2935 m olan Nemrut volkanın zirvesinde çapı 6 km'yi bulan ve dik yamaçlar ile çevrili daire şekilli bir kaldera bulunur.
Yükseklik: 2935 metre
Uludağ, Bursa sınırları içinde, 2543 m yüksekliği ile Türkiye'nin en büyük kış ve doğa sporları merkezi. Marmara Bölgesinin en yüksek dağıdır. Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan Uludağ'ın uzunluğu 40 km'yi bulur. Genişliği ise 15–24 km'dir. Uludağ, kış turizminin yanı sıra, çeşitli etkinliklerle dört mevsim ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
Yükseklik: 2543 metre
Nemrut Dağı, Adıyaman ilinde yer alan 2150 metre yüksekliğinde bir dağdır. Nemrut Dağı'nın ve içerisinde bulunan ören yerinin ilk keşfedilişi 1881 yılında gerçekleşiyor. Nemrut Dağı'nın yüksek noktalarında, MÖ 750 yılından MS 1. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüş bir krallığın izleri, tarih meraklılarını bekliyor. Nemrut Dağı doruğundaki kalıntılar yerleşme yeri olmayıp Antiochos'un Tümülüsü ve kutsal alanlardır.
Yükseklik: 2150 metre
Buraya kadar okuduysanız dağlara merakınız var demektir. Merak edenler için Türkiye'deki dağlar kaça ayrılır, isimleri, özellikleri ve yerleri hakkında tüm detayları yazımızın devamında paylaştık. Türkiye'deki dağlar üçe ayrılır; kıvrım, tektonik, volkanik dağlar başlıkları altında bunları inceleyelim.
Kıvrım Dağları
Kıvrım dağları iki kuşak halinde uzanmaktadır: Kuzeyde Karadeniz Dağları ve güneyde Toros Dağları. Orojenik hareketler sırasında kıvrımlar arasına magma karışmıştır. Günümüzde Doğu Karadeniz Dağları'nda görülen granit kütleler bu magmanın eseridir. Kıvrım dağları yükselirken akarsular da vadileri derine doğru gömmeye ve dağları boğaz vadilerle geçmeye başlamışlardır.
Karadeniz Dağları, sahile paralel 3 sıra halinde uzanır.
1. Sırayı; Küre Dağları, Canik Dağları ve Doğu Karadeniz Dağları oluşturur.
Küre Dağları, tropik bölgeler dışında dünyanın ender coğrafyalarında rastlanan biyolojik çeşitliliğiyle bir açık hava müzesi konumunda. Batıda Bartın Çayından başlayan Küre Dağları, yaklaşık 300 kilometrelik bir mesafenin sonunda doğuda Kızılırmak'a ulaşıyor. İsfendiyar Dağları adıyla da anılan sıradağlar kuzeyde Karadeniz'e, güneyde Gökırmak'a uzanmakta. Bölge; orman, akarsu, çayır, maki, kayalık alanlar, mağaralar, kıyı ve geleneksel tarım alanları gibi ana ekosistem tiplerini bir arada barındıran zengin habitatlarını, Anadolu'nun kuzeyini bir baştan ötekine saran kıyısal dağ sisteminin parçası olmasına borçlu. Küre Dağları Milli Parkı, Türkiye'nin özgün coğrafi alanlarından biri...
2. Sıra; batıda Bolu Dağı, Ilgaz Dağları ve doğuda Yıldız Dağları, Kızıldağ, Çimen Dağları, Kop Dağları, Yalnızçam Dağları.
3. Sıra temsilcisi; Batı Karadeniz’de yalnızca Köroğlu Dağları’dır. Çoğu dağ grubunun zirveleri 2000 metreyi geçer. 3937 m ile Kaçkar Dağı ve 3063 m ile Çakırgöl Dağı en yüksek zirvelerdir.
Toros Dağları Anadolu’yu güneyden çevreler. Teke Yarımadası’nda KD-GB doğrultulu dağlar, Antalya Körfezi doğusunda KB-GD istikametindedir. En yüksek zirve tortul kökenli kıvrım dağı olan Buzul Dağları üzerindeki Uludoruk Tepesi’nde 4136 metredir.
Diğer yüksek dağlar şunlardır: Cilo-Sat Dağları 4135 m, Aladağlar 3756 m, Bolkar Dağları 3524 m, Bey Dağları 3086 m.
Dağların arasından geçip ovaları aşarak denizlerimize ulaşan pek çok nehir bulunuyor. Manavgat, Göksu, Seyhan, Ceyhan, Fırat ve Dicle Nehirleri Toros Dağları'nı derin ve dar vadilerle yararak denize ulaşır. Bu nehirleri anlattığımız Can Suyumuz: Türkiye'nin 20 Nehri yazısını da okumanızı tavsiye ederiz.
Tektonik Dağlar
Çoğunlukla Batı Anadolu’da düşey yönlü tektonik hareketlere bağlı olarak oluşan dağlardır. Faylanmaya bağlı gerilim ve sıkışma neticesinde Ege kıyılarında horst-graben sistemi oluşmuştur. Kaz Dağları, Madra Dağı, Yunt Dağı, Spil Dağı, Bozdağlar, Aydın Dağları, Menteşe Dağları, Palandöken Dağları, Nur Dağları ve Kars-Aras Dağları bu dağlara örnektir.
Volkanik Dağlar
Türkiye’de volkanik alanlar oldukça geniştir. Anadolu’nun en yüksek dağı Ağrı Dağı (5137 m) ve Küçükağrı Dağı (3896 m) Tersiyer ve Kuaterner zamanlarında farklı püskürmelerin eseridir.
Doğu Anadolu’daki Süphan Dağı (4058 m), Nemrut Dağı (3050 m), Tendürek Dağı (3533 m) volkanik dağlardır.
İç Anadolu’daki Erciyes Dağı (3916 m), Melendiz Dağı (3936 m), Hasan Dağı (3268 m), Karacadağ (2271 m) Kuaterner püskürmeleriyle oluşan volkanik dağlarıdır.
Güneydoğuda Karaca Dağ (1952 m) volkanik kökenlidir. Manisa Kula çevresinde 68 adet genç volkanik koni bulunur.
Aşağıdaki haritada görülen ülkemizde bulunan dağların tamamını Türkiye'deki Dağlar sayfasında bulabilirsiniz.
Yaşlanıyorum
Değmezdi dağlar olmasa.
Çok ağaç gördüm
Çok kuş
Sarmış firuze sır gibi killi toprağımızı
Masal
Ey zeytin ağaçları
Ali’nin kızını da getirdiler
Kazdağı besler çocuklarımızı
Besler Mustafa Kemal’den Hektor’a
Çok kuş
Çıkabilir yer altından bütün kentler
Yanar değil artık Hasandağ
Ey incir ağaçları
Ön ayaklarını germiş bir boğa
Bir boğa gibi aşmış ana tanrıçaya
Toros’u gördüm
Çok kuş
Unuttum kendimi toprakta.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder